WAT IS DE MERCUUR VOOR SCHIP?
De ex-Harer Majesteits Mercuur is een voormalig torpedowerkschip van de Koninklijke Marine. Het schip is tussen 1952 en 1954 in de Verenigde Staten gebouwd als houten oceaanmijnenveger.
De constructie is van hout om op deze manier geen gevaar te lopen bij het bestrijden van magnetische mijnen, die op passerende schepen van metaal reageren.
Sinds 1993 is het een museumschip en sinds 2017 ligt het in Vlissingen, waar het beheerd en gerestaureerd wordt door de non-profit Stichting Maritiem Erfgoed Vlissingen.
AMERIKAANSE ROOTS
Het schip werd door de regering van de Verenigde Staten in bruikleen gegeven aan Nederland als MSO 483 (MSO = Ocean minesweeper). Samen met 5 zusterschepen maakte het deel uit van het Mutual Defense Assistance Program. Daarmee hielpen de Verenigde Staten de Europese landen om na de Tweede Wereldoorlog hun strijdmachten weer op te bouwen.
OCEAANMIJNENVEGER HR.MS. ONVERSCHROKKEN
Bij de indienststelling kreeg het schip de naam Hr.Ms. Onverschrokken en het naamsein M886. Net als haar vijf zusterschepen van de Onversaagd-klasse heeft ze niet of nauwelijks actief dienst gedaan als mijnenveger. Tot 1965 lagen de schepen het grootste deel van de tijd in conservatie in Den Helder, in de zogenaamde “mottenballenvloot”.
In 1965 kregen ze een nieuwe bestemming: als hoofdkwartier- en ondersteuningsschip voor mijnenveegflottieljes, als hydrografisch opnemingsvaartuig of – zoals in het geval van de Mercuur in 1971 – als torpedowerkschip.
EMBLEEM VAN Hr.Ms. ONVERSCHROKKEN
Het embleem verbeeldt de griffioen, een mythologisch dier dat het verstand van de adelaar paarde aan de kracht van de leeuw. De griffioen symboliseert van oudsher een uitgestrekte heerschappij, scherpzinnigheid en overleg met omzichtigheid en doorzicht.
NIEUW LEVEN ALS TORPEDOWERKSCHIP MERCUUR
In 1971-1972 werd het schip verbouwd tot torpedowerkschip om de Nederlandse onderzeeboten te assisteren. Zo kwam er een flinke kraan aan boord om torpedo’s aan boord te kunnen tillen. Als een onderzeeboot oefentorpedo’s gelanceerd had, kwamen deze uiteindelijk aan de oppervlakte drijven, waarna de Mercuur ze opviste en gereed maakte voor hergebruik.
Met de verbouwing kreeg het schip ook een nieuwe naam: Hr.Ms. Mercuur. Het is bij marine traditie dat het torpedowerkschip deze naam draagt. Ook het naamsein veranderde van M886 naar A856. De M stond voor Minesweeper, de A voor Auxiliary, dus hulpschip. De Mercuur kwam in dienst bij de Onderzeedienst. Het schip ondersteunde tot 1987 de onderzeeboten en was vaak samen met hen in Noorse en Schotse wateren te vinden.
EMBLEEM VAN Hr.Ms. MERCUUR
Het is al meer dan 100 jaar een traditie binnen de Nederlandse marine dat elk torpedowerkschip de naam Mercuur draagt. Als embleemspreuk heeft de Mercuur: ‘ab ortu ad occasum sous’ (van zonsopkomst tot zonsondergang). Omdat het inschieten van torpedo’s vanaf de Mercuur alleen bij daglicht kan geschieden, verwijst de spreuk naar deze beperkte tijd. De torpedo verwijst naar de staf van de Romeinse god Mercurius, die twisten beslechtte en verwijzen naar de torpedo als laatste wapen in een duel. De slangen symboliseren het dodelijke gevaar van de torpedo’s.
GERED
Na haar uitdienststelling in 1987 werd de Mercuur van de sloop gered door een initiatief in Amsterdam dat haar in bruikleen kreeg en wilde openen als museum. Dit kwam echter niet van de grond. In 1993 nam de Stichting Behoud Maritieme Monumenten het over, die het in Scheveningen als museumschip beheerde. Toen in 2015 een onderzoek van defensie aantoonde dat er asbest aan boord was en de Scheveningse stichting ook met een terugloop van vrijwilligers kampte heeft men het schip teruggegeven aan de marine. Daarmee dreigde uiteindelijk toch weer de sloop, maar de Stichting Maritiem Erfgoed Vlissingen slaagde er in om de Mercuur te redden van de ondergang.
MUSEUMSCHIP IN VLISSINGEN
In 2017 kwam de Mercuur naar Vlissingen. Het werd in opdracht van Defensie asbestvrij gemaakt en overgedragen aan onze stichting. Sindsdien is het schip volledig gerestaureerd als museumschip. Aan boord maken de bezoekers kennis met hoe het leven aan boord was, hoe vroeger mijnen geveegd werden en hoe het schip als torpedowerkschip ingezet werd. Daarnaast zijn er vaste thema-exposities over de geschiedenis van de Vlissingse historische havens, onze bijzondere ligplaats het Dok van Perry, het Korps Mariniers en de unieke houtconstructie van het schip. Ook is er een wisseltentoonstelling over allerlei aspecten van de Koninklijke marine en Zeeland.
Museumschip Mercuur is een non-profit project. Dankzij onze sponsoren, donateurs en vrijwilligers kunnen we onze ‘ oude dame’ een nieuwe toekomst geven. Wilt u ons een handje helpen of steunen met een gift? Lees verder
MEER WETEN OVER DE MERCUUR?
– Terug naar DE MERCUUR